Nhà văn hóa thôn Đon Thài xã Côn Lôn (Nà Hang).

Năm 2011, khi bắt đầu triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới,  Côn Lôn là địa phương có tỷ lệ hộ nghèo nằm trong nhóm những xã có tỷ lệ cao nhất của huyện Nà Hang. Thời điểm năm 2014, tức sau gần 3 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới, xã Côn Lôn vẫn còn 197 hộ nghèo trong tổng số 481 hộ, chiếm tỷ lệ 41%. Mức thu nhập bình quân đầu người còn thấp xa so với tiêu chí. Kết cấu hạ tầng nông thôn chưa đồng bộ, cơ sở vật chất trường lớp học còn thiếu, cơ sở vật chất văn hóa, công trình nước sạch chưa hoàn thiện, sản xuất hàng hóa phát triển chưa tương xứng với tiềm năng. 

Khó khăn của Côn Lôn còn ở chỗ diện tích tự nhiên của xã chủ yếu là đồi núi (chiếm trên 85%), diện tích đất trồng lúa và đất trồng cây màu ít... do đó, việc lập và triển khai thực hiện các quy hoạch, đề án, dự án về phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung nhằm nâng cao thu nhập của nhân dân gặp nhiều khó khăn.

Xuất phát điểm xây dựng nông thôn mới của xã Côn Lôn năm 2011 khi bắt đầu triển khai thực hiện chỉ đạt 1/19 tiêu chí trong bộ tiêu chí Quốc gia xây dựng nông thôn mới. Song thuận lợi cho Côn Lôn là Đảng bộ, chính quyền, đoàn thể và nhân dân các dân tộc trong xã luôn vững mạnh, đoàn kết, lại được tỉnh chọn là một trong những xã điểm để hỗ trợ hoàn thành nông thôn mới vào năm 2016. 

Theo báo cáo của UBND xã Côn Lôn, đến thời điểm hiện nay xã đã hoàn thành 19/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Tổng vốn đầu tư cho Chương trình xây dựng nông thôn mới của xã hơn 40 tỷ đồng, trong đó, cộng đồng dân cư đóng góp 6,4 tỷ đồng. Trong quá trình thực hiện các tiêu chí thì tiêu chí hộ nghèo và tiêu chí thu nhập là 2 tiêu chí khó đạt nhất đối với xã. Đối với tiêu chí hộ nghèo, hiện xã còn 55 hộ nghèo, tỷ lệ 11,43%. Tiêu chí thu nhập đạt 1,86 triệu đồng/người/tháng, tức 22,34 triệu đồng/người/năm. Trong những năm qua, xã đã thực hiện cứng hóa được 22,25 km đường giao thông nông thôn.

Còn nhớ thời điểm đầu năm 2014, chúng tôi chứng kiến một buổi họp thôn 3 để triển khai thực hiện đăng ký vay vốn ngân hàng và đăng ký thoát nghèo. Không khí buổi họp rất sôi nổi, 12 hộ đăng ký thoát nghèo ngay trong năm 2014, trong khi đó thôn có 24 hộ nghèo, trong tổng số 63 hộ chiếm tỷ lệ 38%. Hộ gia đình chị Hứa Thị Sửu là một trong những hộ đăng ký thoát nghèo của thôn 3, trước đây chị Sửu đã đăng ký thoát nghèo nhưng lại bị tái nghèo.

Nông dân thôn 3, xã Côn Lôn chăm sóc ngô vụ đông.

Lần này thôn phân công chị Nguyễn Thị Hoài, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ thôn có trách nhiệm hỗ trợ giúp gia đình chị Sửu thoát nghèo. Chị Sửu được tiếp tục hướng dẫn các kỹ thuật chăn nuôi, trồng cây vụ đông và được vay vốn ngân hàng đầu tư chăn nuôi lợn. Nhờ có sự quyết tâm mà ngay trong năm 2014, gia đình chị Sửu đã thoát nghèo.

Ông Nguyễn Văn Hướng, Trưởng thôn 3 cho biết, nhờ các phong trào giúp các hộ nghèo thoát nghèo, tích cực xây dựng các phương án phát triển sản xuất như đẩy mạnh trồng cây vụ đông, chủ động vay vốn đầu tư vào chăn nuôi trâu bò, dê, lợn... nên nhiều hộ trong thôn không chỉ thoát nghèo mà vươn lên thành hộ khá. Tính tổng mức thu nhập bình quân đầu người của thôn tại thời điểm năm 2014 đạt vào khoảng 17 triệu đồng/người/năm, đến năm 2015 thôn đã hoàn thành tiêu chí thu nhập. 

Con suối Nậm Mường là nguồn nước vô giá đối với bà con thôn Đon Thài nhưng nó lại chia cắt thôn thành 2 xóm nhỏ, những hộ dân xóm bên kia suối muốn đi đâu phải qua suối.  Cách đây 3 năm, chúng tôi về thôn Đon Thài phải lội qua suối vì cây cầu gỗ bắc tạm sau mỗi trận lũ lại bị cuốn trôi.

Hôm nay trở lại Đon Thài, cây cầu bê tông bề thế đã hiện hữu ở đây, ngay sát đó là ngôi nhà văn hóa vừa mới được khánh thành khang trang. Bà con thôn Đon Thài xúng xính trong bộ trang phục dân tộc đi dự Lễ kỷ niệm ngày Đại đoàn kết các dân tộc. Các chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới của thôn nay đều đã hoàn thành. 

Anh Nguyễn Văn Tài, thôn Đon Thài là một trong những hộ vừa mới thoát nghèo của thôn cho biết: Năm 2012 mình lấy vợ rồi ra ở riêng, nhà chỉ có 1 nhân khẩu có đất nên thuộc diện hộ nghèo. Năm 2014, mình vay vốn ngân hàng 20 triệu đồng đầu tư nuôi 3 con lợn nái. Sau một năm, lợn sinh sản, đến nay mình bán được 3 lứa lợn, số tiền thu về được 40 triệu đồng, nuôi lợn chủ yếu bằng nguồn thức ăn sẵn có.

Chỉ cần nuôi lợn hiệu quả thế này thì mình đã thoát nghèo rồi. Tới đây, mình sẽ mở rộng chuồng trại và nuôi thêm lợn nái và lợn thịt. Giao thông đi lại dễ dàng nên bán lợn cũng dễ hơn, được giá hơn. Trong thôn mọi người đăng ký mở rộng diện tích trồng cây vụ đông, tăng tổng đàn chăn nuôi nên mình cũng càng phải theo.