 Diện mạo nông thôn mới Thừa Thiên Huế. |
Thực hiện chương trình này, tại TT - Huế, trong 3 năm xây dựng NTM kết quả đạt được khá ấn tượng. Dù nguồn vốn Trung ương bố trí có hạn chế, tỉnh đã lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia khác và nguồn ngân sách địa phương hoàn chỉnh quy hoạch nông thôn mới, hỗ trợ phát triển sản xuất, đào tạo cán bộ, xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu như công trình giao thông, thủy lợi, nhà văn hóa thôn, trường học, các công trình phụ trợ, nhà văn hóa xã, công trình y tế, điện sinh hoạt… tạo diện mạo mới cho nhiều miền quê vươn lên làm giàu. Kết quả của chương trình đã làm thay đổi nhận thức trong nhân dân, xã hội hóa được các kênh đầu tư cho nông thôn, vai trò chủ thể của người dân được khơi dậy. Rõ nét là phong trào hiến đất xây dựng hệ thống điện, đường, trường học… xuất hiện ở các làng, bản, xã.
Theo báo cáo của Văn phòng điều phối NTM TT- Huế, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh thời gian qua có nhiều chuyển biến tích cực, bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới. Toàn tỉnh đã có 23/104 xã đạt chuẩn NTM, đạt 21,2%; kết cấu hạ tầng nông thôn được quan tâm đầu tư bằng nhiều nguồn vốn; việc huy động nguồn lực do dân đóng góp đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Trong 2 năm (2016 - 2017) đã có trên 18 tỷ đồng hỗ trợ phát triển sản xuất với 230 mô hình; riêng năm 2016, người dân đã đóng góp tiền, đất đai, hoa màu, ngày công trị giá gần 50 tỷ đồng.
Công tác chỉ đạo xây dựng NTM ở một số địa phương có dấu hiệu chững lại; có địa phương tự thỏa mãn với những kết quả vừa đạt được; năng lực điều hành, triển khai chương trình của các địa phương còn hạn chế; việc duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí còn lúng túng; nguồn vốn huy động đạt thấp so với yêu cầu… Đặc biệt, công tác tuyên truyền chưa được quan tâm nên người dân còn xem chương trình xây dựng NTM như một dự án đầu tư.
Năm 2017, tổng nguồn vốn huy động cho thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh là hơn 1.200 tỷ đồng. Trong đó, 1.134,95 tỷ đồng nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và 68,227 tỷ đồng nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Tỉnh cũng đặt ra chỉ tiêu giảm tỉ lệ hộ nghèo từ 7,19% xuống còn 6,09% vào cuối năm 2017, riêng các xã có tỉ lệ hộ nghèo trên 25% phấn đấu giảm từ 3 - 4%. Trên cơ sở nguồn vốn huy động, tỉnh TT - Huế đã phân bổ và sử dụng nguồn vốn đúng mục đích; ưu tiên nguồn vốn cho hạ tầng phục vụ sản xuất, an sinh xã hội, giảm nghèo, các xã nằm trong kế hoạch đạt chuẩn NTM trong năm 2017 và tăng các tiêu chí NTM còn thấp đối với các xã còn lại trong chương trình.
Để thực hiện các chỉ tiêu giảm nghèo, ngay từ đầu năm 2017, tỉnh đã chủ động triển khai các kế hoạch thực hiện 5 dự án hỗ trợ theo chương tình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Trong đó, tập trung hỗ trợ cho phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo nhằm từng bước nâng cao thu nhập cho người dân. Từ đầu năm 2017 đến nay đã triển khai, thực hiện 32 công trình (6 công trình chuyển tiếp và 26 công trình mới), 53 mô hình trồng trọt, 49 mô hình chăn nuôi, 13 mô hình nuôi trồng thủy sản… Tỉnh cũng thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ giảm nghèo chung như: tín dụng ưu đãi, dạy nghề, tạo việc làm; hỗ trợ về nhà ở, y tế, giáo dục và đào tạo, văn hóa - thông tin... theo các văn bản hiện hành của Nhà nước.
Cùng với nguồn lực của Trung ương, hiện TT - Huế đang tập trung nguồn lực nhằm phấn đấu có 61 xã đạt chuẩn NTM vào năm 2020. Giải pháp là thường xuyên rà soát các nguồn lực để lồng ghép thực hiện nhằm tăng các tiêu chí NTM, nhất là tiêu chí về thu nhập và các tiêu chí tiếp cận các dịch vụ cơ bản trong Chương trình giảm nghèo bền vững. Ngoài ra, TT - Huế cũng đã dành nguồn ngân sách địa phương để thực hiện một số chính sách giảm nghèo đặc thù như hỗ trợ nguồn lực cho 19 xã có tỉ lệ hộ nghèo cao và phân công các Sở, ngành, đoàn thể, trường học giúp đỡ các xã có tỉ hộ nghèo trên 25% ở 2 huyện miền núi A Lưới và Nam Đông.
Để khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên và thực hiện đạt hiệu quả Chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh, một số giải pháp cấp bách thực hiện trong thời gian tới đã được các cấp lãnh đạo tỉnh quán triệt. Theo đó, tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nhằm nâng cao chất lượng các tiêu chí đối với các xã đã đạt chuẩn NTM; xây dựng và nhân rộng các Khu dân cư kiểu mẫu có môi trường xanh, sạch, đẹp, đảm bảo tiêu chí về thu nhập và an ninh trật tự. Đối với các xã chưa đạt chuẩn, tiến hành rà soát để điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng địa phương và khả năng huy động nguồn vốn; tiếp tục ưu tiên nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất gắn với triển khai hiệu quả Chương trình Quốc gia “Mỗi xã một sản phẩm”; phát huy hơn nữa vai trò của Mặt trận và tổ chức chính trị - xã hội các cấp trong công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia Chương trình xây dựng NTM tại địa bàn.
Phát huy vai trò của nông dân là thực hiện có hệ thống của các biện pháp về kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục, y tế, môi trường… nhằm phát triển toàn diện hình ảnh nông thôn mới theo hướng văn minh, dân chủ, hiện đại.
Vai trò của nông dân trong xây dựng NTM văn minh, hiện đại thể hiện khi chủ thể tích cực tham gia vào quá trình thực hiên quy hoạch xây dựng NTM. Người dân phải là chủ thể sáng tạo trong xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội ở nông thôn. Nông dân còn là chủ thể tích cực, sáng tạo trong xây dựng và giữ gìn đời sống vật chất, văn hóa, xã hội, môi trường sống, sinh hoạt ở nơi làng xã. Nông dân là chủ thể quan trọng góp phần xây dựng hệ thống chính trị, xã hội vững mạnh, bảo đảm an ninh, trật tự xã hội ở cơ sở.
Xây dựng NTM là nhiệm vụ chiến lược đặt ra nhiều vấn đề cần tập trung nỗ lực của Nhà nước và nhân dân. Trong đó, vai trò chủ thể của nông dân mang tính quyết định trên mảnh đất mà họ đang sống, sinh hoạt, sản xuất kinh doanh…
Khi vai trò chủ thể của nông dân được xác lập, chính quyền các cấp cần tập trung đẩy mạnh việc rà roát, bổ sung, điều chỉnh quy hoạch xây dựng NTM phù hợp với từng vùng, từng địa phương cho sát đúng với lợi thế của từng xã, huyện, thị… Từ đó để đổi mới và tổ chức lại sản xuất nông, lâm, ngư, tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề dịch vụ ở nông thôn.
Nông thôn đang trên đà phát triển, cần quan tâm đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của hệ thống chính trị ở nông thôn. Tăng cường sức mạnh và vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị và toàn xã hội trong quá trình xây dựng NTM. Năng lực, trình độ, phong cách, phẩm chất của người cán bộ ở cơ sở phải không ngừng được nâng cao nhằm quản lý, điều hành có hiệu quả trên các mặt công tác khi nông thôn phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Xây dựng NTM là mang lại lợi ích thân thiết cho người dân sống ở nông thôn. Cho nên lôi cuốn người dân trong quá trình xây dựng một hình ảnh nông thôn hiện đại; làm được điều này, trong tình hình hiện nay cần đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo các bậc học ở nông thôn. Qua đó nâng cao dân trí, trí thức hóa đội ngũ cán bộ ở nông thôn. Song song với nâng cao dân trí cần quan tâm đào tạo, tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, dạy nghề cho nông dân để họ tự mình tổ chức sản xuất, kinh doanh chính trên quê hương mình.
TT - Huế đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong xây dựng NTM. Các huyện điểm, xã điểm NTM đã có diện mạo mới hấp dẫn và thuyết phục người nông dân hăng hái tham gia vào chương trình này. Quảng Điền, Nam Đông có nhiều kinh nghiệm, bài học thực tế trong xây dựng NTM. Thời gian tới, thiết nghĩ cần có những hội thảo chuyên để, tổng kết, nhân rộng nhiều điển hình cá nhân, tập thể trong xây dựng NTM. Đáng chú ý là tuyên truyền sâu rộng ý tưởng, việc làm hay của người nông dân khi họ nhận ra vai trò chủ thể của mình trong xây dựng nông thôn mới hiện nay. Đây chính là tiềm lực lớn lao cần được khơi dậy, tạo động lực để phát huy mạnh mẽ hơn nữa trong công cuộc xây dựng hình ảnh nông thôn văn minh, hiện đại.