Ngay từ những ngày đầu triển khai thực hiện, tỉnh đã xác định công tác bảo vệ môi trường là trách nhiệm của toàn dân, muốn thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường thì phải lấy cộng đồng, người dân làm trung tâm. Do đó công tác tuyên truyền, vận động nhân dân cùng tham gia được đặt lên hàng đầu, bởi “dân là gốc”, “dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”, khi hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của công tác bảo vệ môi trường đối với cuộc sống hằng ngày và tương lai cho các thế hệ sau, người dân sẽ tự nguyện tham gia.

Trồng hoa ven đường tạo cảnh quan môi trường đẹp ở thôn Yên Trung, xã Thanh Tương, huyện Na Hang

Để thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, các cấp, ngành của tỉnh quan tâm xây dựng đội ngũ “tuyên truyền viên” về môi trường bằng việc tổ chức hàng chục lớp tập huấn về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới cho hàng nghìn lượt cán bộ, công chức, viên chức, cán bộ thôn (bản) nhằm nâng cao kỹ năng tuyên truyền để triển khai công tác vận động tại cơ sở. Cùng với đó, công tác tuyên truyền cũng được thực hiện đa dạng và phong phú với nhiều hình thức khác nhau như: Phát động các hoạt động bảo vệ môi trường có sự tham gia của các đoàn thể và cộng đồng; tổ chức các cuộc thi văn hóa, văn nghệ với chủ đề về bảo vệ môi trường; các bài báo, phóng sự nêu gương người tốt, việc tốt…

Giai đoạn 2010-2020, để cụ thể hóa các chính sách bảo vệ môi trường được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật, trên cơ sở các văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình của các bộ, ngành Trung ương, tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành để tổ chức triển khai thực hiện tiêu chí Môi trường và An toàn thực phẩm với mục tiêu đưa chính sách vào cuộc sống một cách thiết thực, hiệu quả, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, như: Quyết định Quy định cho hộ hội viên nông dân trên địa bàn tỉnh vay vốn, được hỗ trợ kinh phí và lãi suất tiền vay để phát triển chăn nuôi (trâu, bò, lợn) kết hợp xây dựng hầm bể Biogas bằng vật liệu nhựa Composite; Quyết định Quy định cho hội viên nông dân được vay vốn và hỗ trợ lãi suất tiền vay để xây dựng công trình nhà tiêu và hệ thống chuồng trại chăn nuôi; Quyết định về hỗ trợ các xã xây dựng nông thôn mới thực hiện đầu tư xây dựng kho chứa, bể chứa vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật, mua sắm phương tiện, thiết bị bảo vệ môi trường; Đề án Bảo vệ môi trường nông thôn trong hoạt động xử lý chất thải bao bì thuốc bảo vệ thực vật và nâng cao nhận thức, hành động của người dân trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật...

Đến hết tháng 06 năm 2019 tỉnh Tuyên Quang đã có 33/129 xã đạt tiêu chí Môi trường và an toàn thực phẩm, đạt 29,46%, cụ thể các chỉ tiêu đạt như: Tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh trung bình đạt 90,5%, trong đó tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn quốc gia đạt 62%. Công tác bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm được các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ chấp hành nghiêm túc, tuân thủ các quy định của pháp luật. Trên địa bàn tỉnh không có cơ sở nào gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. 07 bãi chôn lấp rác thải quy mô xã được đầu tư xây dựng, 30% lượng rác thải sinh hoạt khu vực nông thôn được thu gom xử lý tập trung, rác thải sinh hoạt không thể thu gom được các hộ dân tự xử lý dưới sự hướng dẫn của các cơ quan chuyên môn đảm bảo vệ sinh môi trường. 100% chất thải y tế được xử lý đúng quy định. Thực hiện thu gom, xử lý vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật của 42 xã, chủ yếu là những xã có hoạt động sản xuất nông nghiệp phát triển. Nước thải tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, cơ sở chăn nuôi, hộ gia đình về cơ bản đã được xử lý qua bể tự hoại hoặc bể lắng trước khi thải ra môi trường. Tỷ lệ hộ gia đình có nhà tiêu, nhà tắm, bể nước hợp vệ sinh tại khu vực nông thôn đạt 69,2%. Người dân đã có ý thức chuyển đổi sang các công trình vệ sinh sạch sẽ, kiên cố hơn như xây dựng bể tự hoại, bể Biogas... Tỷ lệ hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường đạt 68,2%, người dân đã chủ động di chuyển chuồng trại chăn nuôi ra xa nhà ở, không còn hiện tượng nuôi, nhốt gia súc, gia cầm dưới gầm sàn, gần sát nhà ở. Việc quy hoạch nghĩa trang và thực hiện quy chế quản trang tại các nghĩa trang quy mô xã tuân thủ đúng quy định. Đến nay, 100% số xã đã quy hoạch và bố trí quỹ đất để xây dựng nghĩa trang nhân dân. Trong 10 năm qua, đã có 49 xã được hỗ trợ đầu tư xây dựng, cải tạo nghĩa trang.

Đoàn Thanh niên khối hành chính huyện Chiêm Hóa tuyên truyền về công tác bảo vệ môi trường

Phong trào xây dựng cảnh quan, môi trường xanh-sạch-đẹp được lan tỏa ra rộng khắp, không chỉ trong những xã đã đạt chuẩn nông thôn mới mà ngay tại các xã chưa đạt chuẩn, các xã vùng sâu, vùng xa người dân cũng rất chú trọng đến việc cải tạo, xây dựng cảnh quan môi trường khu dân cư. Thông qua công tác tuyên truyền vận động đã có hơn 80 % số hộ gia đình trên địa bàn tỉnh thực hiện chỉnh trang nhà cửa, khuôn viên sân vườn, cổng ngõ. Hàng trăm kilomet đường thôn, xóm được lắp đường điện chiếu sáng, trồng hoa, cây xanh tạo nên các tuyến đường mẫu sáng - xanh - sạch - đẹp - an toàn, khu vực nông thôn đến nay không còn hiện tượng xả nước thải, chất thải bừa bãi ra sông, suối, ao, hồ, nơi công cộng. 

Có thể nói, tiêu chí Môi trường và an toàn thực phẩm trong xây dựng nông thôn mới là một nội dung lớn có tác động trực tiếp trên mọi lĩnh vực đời sống kinh tế - văn hóa - xã hội, trong đó người dân có vai trò quyết định đến kết quả thực hiện tiêu chí. Do đó, muốn thực hiện tốt tiêu chí này cần phải lấy người dân làm trung tâm của mọi hoạt động, phát huy nguồn lực trong dân để người dân tự thực hiện, tự xây dựng môi trường sống của chính mình./.